16 kwietnia 2023

Pszczoły - owady powstające z łez boga Słońca Re

 

    Hodowla pszczół była prowadzona w Egipcie już od trzeciego tysiąclecia przed naszą erą. Z papirusów można wyczytać, że pszczelarze, chcąc zachęcić owady do wyrojenia się z ula, przywoływali je fletem wykonanym z trzciny. Wg mitologii egipskiej pszczoły powstały z łez boga Słońca Re. Starożytni Egipcjanie uznawali je za istotne owady, więc ich wizerunki spotykane są niejednokrotnie w świątyniach poświęconych bogom.
    Miód wykorzystywany był jako środek spożywczy, ale używany też był w sztuce leczenia, a także do wytwarzania różnego rodzaju maści.
    Ciekawostka dodatkowa: imiona królów pierwszych dynastii dolno-egipskich zawsze zawierały przydomek Księcia Pszczoły. W późniejszym czasie władca otrzymywał tytuł n(y)-swt-bit, co oznacza: ten, który przysłuchuje się pszczołom i sitowiu. Sitowie stało się godłem Górnego Egiptu. Łączono pszczoły z boskimi przodkami faraonów. Stąd główna świątynia bogini wojny Neith w Sais była określana jako Zamek Pszczół.

Hieroglif przedstawiający pszczołę można napotkać w grze Tomb Raider I (1996) w poziomie City of Khamoon.

Tiwanaku - metropolia handlowa nad Titicaca

 

    Do dnia dzisiejszego snute są domysły czym było Tiwanaku. Z zarysów ruin wynika, że mogło być miastem świątynnym lub metropolią handlową znajdującym się nad jeziorem Titicaca. Inkaski bóg stwórca Wiracocha przedstawiany jest między innymi na Intipunku, Bramie Słońca Tiwanaku.
Większość budowli pochodzi z czasów rozkwitu kultury Tiwanaku, który datuje się na III-VIII w. Z kamienia zostały zbudowane tylko najważniejsze mury. Pozostałe budynki służyły jako kamieniołom. Wydobywane kamienie służyły do budowy kościołów i domów.
    Pierwotna nazwa miasta to Taypikala, co znaczyło „kamień w centrum”. Nazwa ta pochodziła od słów w języku ajmara taypi (środek, centrum) i kala (kamień).  Tiwanaku jest najważniejszym i najbardziej wartym zwiedzenia miejscem kultury prekolumbijskiej w Boliwii. Wpisane jest na Listę UNESCO. Znajduje się w odległości około 70 kilometrów od La Paz, na ziemnym Płaskowyżu Altiplano, na wysokości 3800 metrów n.p.m. Ruiny miasta rozciągają się na obszarze ponad pięciu kilometrów kwadratowych.

Święta w Tiwanaku:
    W Tiwanaku odbywają się liczne święta, między innymi:
- 21 czerwca – święto przesilenia słonecznego. Zabawa przy muzyce i tańcach trwa całą noc. Około godziny 5:00 rano wszyscy uczestnicy udają się w kierunku ruin.
- 14 września – cała wieś pozostawia swoje codzienne troski i obowiązki. Ludzie świętują przez cztery kolejne dni swoje tradycyjne święto z wystawami, jarmarkami, tańcami, muzyką oraz procesjami.

    W grze Tomb Raider VII: Legend Lara zwiedza Tiwanaku w poziomie Bolivia.

Gryf - częsty motyw sztuki starożytnej

 

    Gryf – z mitologii greckiej: fantastyczny stwór w postaci uskrzydlonego lwa o głowie i szponach orła. W Grecji został przejęty z religii i legend Wschodu. Był strażnikiem podziemnych pokładów złota na Północy. Gryf był częstym motywem w sztuce Mezopotamii, Egiptu, egejskiej, grecko-rzymskiej, heraldyki i bestiariuszy średniowiecznych, a także późniejszej sztuki dekoracyjnej (np. w postaci pucharów w kształcie głowy gryfa, gryfy w zaprzęgu rydwanów bogów, w arabeskach, itp.). W średniowieczu gryf był popularnym symbolem połączenia natury boskiej i ludzkiej w Chrystusie, tj. unii hipostatycznej.

    Kilkukrotnie można napotkać gryfy w grze Tomb Raider V: Chronicles w poziomie Trajan's Markets.

Geneza imienia Totec

 

    Prawdopodobnie wielu z Was zastanawia się, czy w grze Lara Croft and the Guardian of Light twórcy poukrywali imiona innych bogów azteckich. Okazuje się, że tak. Imię towarzysza Lary - Totec - też ma swoje odniesienie w mitologii Azteków.

    Xipe Totec – aztecki bóg zwłok. Wymagał od ludzi nieustannego składania krwawych ofiar. W tym celu Aztekowie ogłuszali jeńców narkotykami i lekami. Praktykowali drastyczny rytuał obdzierania ich żywcem ze skóry. Następnie ze zwłok wyjmowane było serce i składane w ofierze bogu. Wojownicy, którzy zdejmowali skóry ogłuszanym jeńcom, zakładali je na siebie, a na twarz maski. Wykonując w takim „stroju” taniec prosili boga Xipe Totec o życiodajne siły i urodzaj dla państwa. Pod koniec święta zgniłe skóry wszystkich zabitych jeńców składane były w piwnicach świątyni boga Xipe Totec. Cały rytuał budził wstręt u Azteków, jednak czuli się zobowiązani do wypełnienia paktu o umacnianiu i karmieniu cierpieniem i zwłokami nie tylko tego boga, ale też wszystkich demonicznych istot świata Podziemi. Popękana skóra jeńca na ciele wojownika symbolizowała otoczkę nasienie kukurydzy, która podczas kiełkowania nowej rośliny także ulega rozerwaniu. Xipe Totec był jednym z wcieleń boga Tezcatlipoca, Dymiącego Zwierciadła.

Szmaragd

 

    Szmaragd – minerał, odmiana berylu. Jest cenionym kamieniem szlachetnym o barwie zielonej uwarunkowanej drobną domieszką chromu. Jego główne złoża znajdują się w Kolumbii, Brazylii, Rosji (góry Ural), Indiach, Egipcie i w południowej Afryce. Można otrzymywać go także syntetycznie. Od czasów starożytnych wykorzystywany był w wyrobach jubilerskich, szczególną popularność miał w czasach hellenistycznych.

    Szmaragdy są zbierane w grze Lara Croft GO w Chapter II: The Maze of Snakes. Można znaleźć dziewiętnaście sztuk tego minerału.