Willa Hadriana

 

    Tivoli to miejscowość położona 30 km na wschód od Rzymu, nad rzeką Aniene, u stóp Gór Sabińskich. Miasteczko to liczy dziś 56 tysięcy mieszkańców. Pierwotnie nazywało się Tibur. Według Dionizjusza z Halikarnasu miasteczko to zostało założone wcześniej niż Rzym. Jest też wspomniane przez Wergiliusza w Eneidzie. Malownicze okolice miasteczka przyciągały zamożnych starożytnych Rzymian, więc były ulubionymi miejscami wypoczynku. Miejscowość tę upodobał sobie między innymi imperator Hadrian zakładając swoją willę.
    Dziś ruiny Willi Hadriana to światowej klasy zabytek wpisany na listę UNESCO.
   Pałac został wybudowany w latach 118-134 n.e. Składa się z licznych budowli, które tworzą cztery główne kompleksy: publiczne, prywatne cesarza i jego gości, dla urzędników oraz dla żołnierzy, służby i niewolników). Połączone są one dziedzińcami i portykami, a także podziemnymi korytarzami, którymi poruszała się służba. Najprawdopodobniej był to jeden z największych pałaców starożytności. Jego obszar sięgał nawet 300 ha (obecnie zachowało się 56 ha). Jego powierzchnia była porównywalna do Pompei. Liczne podróże cesarza po Grecji i Egipcie miały wpływa na kształt i wystrój pałacu. Greckie i egipskie rozwiązania architektoniczne przenosił do swojej willi. Najbardziej widoczne jest to w najpiękniejszej części kompleksu – tzw. Kanoposu. Część ta stanowiła basen, który swój kształt i nazwę bierze od kanału łączącego miasta Kanopos i Aleksandrię. Znajdują się tu posągi, które są kopiami kariatyd z Erchetejonu w Atenach.
    Godnym uwagi jest też  Ogród-Stadion (zwany Casino). Przylegają do niego tzw. Małe i Wielkie Termy. W części zachodniej znajduje się punkt widokowy. Zdobiące willę mozaiki obecnie dostępne są do zwiedzania w Muzeach Watykańskich i berlińskich. Na wiosnę w ruinach kompleksu odbywa się festiwal teatralny.

    Łuk nad kolumnami w poziomie Palace Midas z gry Tomb Raider I (1996) wzorowany jest bardzo podobnym łukiem nad kolumnami w Pałacu Hadriana w Tivoli.

Porządek joński

 

    Jeden z klasycznych porządków, czyli systemów konstrukcyjno-kompozycyjnych w architekturze. Elementy tych porządków określone są określonymi proporcjami i odznaczają się jednolitą formą. Istnieje pięć głównych porządków klasycznych: dorycki, joński, koryncki, toskański i kompozytowy. Zostały one przyjęte przez architekturę renesansu i usystematyzował je Leone Battista Alberti w swym traktacie z 1452 r. De re aedificatoria libri cedem (Dziesięć ksiąg o sztuce budowania). Jest to jeden z najważniejszych traktatów teoretycznych. Każdy porządek miał swoje charakterystyczne cechy. Każdy z porządków był odpowiedni dla określonego charakteru budynku.
    Porządek joński charakteryzuje się kapitelami z wolutą opisywaną często jako przypominającą baranie rogi. Ich fronty i boki różnią się wyglądem, co nie jest cechą charakterystyczną dla innych porządków. Kolumny jońskie zazwyczaj mają żłobkowane trzony i profilowane bazy. Fryz ciągły może być gładki lub ozdobiony dekoracją reliefową.

    Kolumny wykonane w porządku jońskim znajdują się w grze Tomb Raider I (1996) w poziomie Palace Midas.

Płaskorzeźba wotywna poświęcona bogini Bendis

 

    Marmurowa płaskorzeźba pochodząca z Aten, datowana na lata 400-375 p.n.e.
   Relief przedstawia grupę śmiertelnych wyznawców, którzy przychodzą do trackiej bogini Bendis (kojarzonej z grecką Artemidą). Grupa składa się z ośmiu nagich atletów prowadzonych przez dwóch brodatych i ubranych w draperie urzędników albo trenera i sponsora.
Obecnie relief znajduje się w kolekcji Muzeum Brytyjskiego w Londynie.

    Relief ten występuje w grze Tomb Raider I (1996) w poziomach St. Francis' Folly, Colosseum i Palace Midas.

Relief – młodzi sportowcy

 

    Relief (płaskorzeźba) z marmurowej podstawy (jeden z jej boków) pomnika nagrobnego sportowca.  Relief ten przedstawia młodych sportowców trenujących w trzech konkurencjach pięcioboju (skok w dal, zapasy i rzut oszczepem). Pochodzi z Aten, ok. 510 r. p. n. e. Obecnie relief ten znajduje się w Narodowym Muzeum Archeologicznym  w Atenach w kolekcji płaskorzeźb.

    Relief ten występuje w grze Tomb Raider I (1996) w poziomach St. Francis' Folly, Colosseum i Palace Midas.

Antico Caffe Greco - słynna rzymska kawiarnia

 

    Antico Caffe Greco – słynna kawiarnia w Rzymie znajdująca się przy ulicy Via Condotti. Jest to jedna z najstarszych kawiarń rzymskich, jej tradycja sięga 1870 roku. Słynie ona przede wszystkim ze swych znamienitych gości. Odwiedziły ją takie postacie jak: Hector Berlioz, Edward Grieg, Felix Mendelssohn, Richard Wagner, Goethe, Byron, Gabriele d’Annunzio, Giacomo Leopardi, Carlo Levi, Mikołaj Gogol, Arthur Schopenhauer, Stendhal, Ibsen, Hans Christian Andersen, Orson Welles. Bywali w niej także przybywający do Rzymu Polacy. Można wśród nich wymienić Mickiewicza, Norwida, Słowackiego, Kraszewskiego, Lenartowicza, Sienkiewicza, Krasińskiego, Wierzyńskiego, Siemiradzkiego, Gierymskich, Miłosza, Matejkę, Konopnicką, Żeromskiego i Przybyszewskiego.

    Szyld Antico Caffe Greco znajduje się w grze Tomb Raider V: Chronicles, w poziomie Streets of Rome. W grze nazwa kawiarni została zmieniona, brzmi ona Antico Caffe Recco.

Barka pogrzebowa Cheopsa

 

    W Gizie wokół Wielkiej Piramidy Cheopsa zostały znalezione podłużne komory z częścią wyposażenia grobu faraona. Było to kilka drewnianych barek o pokaźnych rozmiarach. Były na tyle zniszczone, że trzeba było dokonać rekonstrukcji. Udało się zrekonstruować jedną – można ją oglądać obecnie w małym muzeum nieopodal piramidy. Pozostałe łodzie pozostały pod ziemią.
    Ich znaczenie do dnia dzisiejszego pozostaje zagadką. Niektórzy badacze wiążą je z codzienną drogą Słońca, inni zaś z pozagrobową podróżą faraona w zaświaty. Dziób i rufa są w kształcie trzciny papirusowej. Materiał, z którego zrobiona jest kabina, imituje maty trzcinowe. W niej umieszczono sarkofag z ciałem zmarłego faraona.
    Ciekawostka: podobne łodzie stanowiły codzienny środek transportu po Nilu w czasach starożytnych. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że też i taką funkcję pełniła na początku barka Cheopsa, i to w niej faraon odbył swą ostatnią podróż po Nilu do miejsca wiecznego spoczynku – Wielkiej Piramidy w Gizie.

    Barkę pogrzebową Cheopsa można znaleźć w menu głównym gry Tomb Raider IV: The Last Revelation, oraz poziomie promującym grę - Tomb Raider - The Times Exclusive Level.

Ozyrys - sędzia zmarłych

 

    Ozyrys – bóg zmarłych i władca zaświatów. Syn Geba (boga ziemi) i Nut (bogini nieba), małżonek Izydy i ojciec Horusa. Został zamordowany przez swego brata – Seta, który zamierzał przejąć władzę w Egipcie. Kawałki zwłok Ozyrysa zostały rozrzucone w różnych częściach kraju. Izyda zebrała pocięte ciało męża, Nut przywróciła mu dawną świeżość, a bogowie – życie. Zmartwychwstały utożsamiany był z szeregiem bóstw, opiekunów umarłych, stał się władcą życia pozagrobowego i sędzią zmarłych. Czczony był także jako bóg wegetacji roślinnej. Przedstawiany był w postaci mumii z koroną atef na głowie i z insygniami władzy – berłem i biczem. Kult Ozyrysa istniał jeszcze w okresie cesarstwa rzymskiego.

    Ozyrys występuje w:
- grze Lara Croft and the Temple of Osiris - jako tytułowy przeciwnik
- serialu animowanym Tomb Raider Re\Visioned, w odcinku trzyczęściowym Keys to the Kingdom

    W grze mobilnej Lara Croft Tomb Raider: The Osiris Codex (2003) przedmiotem fabularnym jest manuskrypt ze starożytnego Egiptu - Kodeks Ozyrysa.

Indra i biały słoń Ajrawata

    Jeden z najstarszych i najważniejszych bogów w mitologii indyjskiej. Bóg niebios, deszczu, gromów i błyskawic, z których stworzył swą waderę – piorun będący bronią Indry. Bóg ten porównywany jest do Zeusa. Uosabia siłę, energię, witalność natury. Bóg-byk urodził się rozpruwając bok swej matki krowy.
Jego kolorem jest złocień lub czerwień. Posiada długie ramiona, którymi sięga do nieba. Jeździ złotym rydwanem, który ciągnięty jest przez gniade rumaki z rozwianymi grzywami.
    Wprawił w ruch słońce. Pełen energii, przewyższał innych inteligencją. Do dnia dzisiejszego podkreśla się moc Indry. Jest olbrzymi, mocarny, zwycięski, niepowstrzymany, niezrównany, jedyny. Pan siły, władca potęgi.
    Jego znaczenie w hinduizmie zmniejszyło się na rzecz głównej trójcy bóstw: Brahmy, Wisznu i Siwy.

    Ajrawata – z mitologii indyjskiej: legendarny biały słoń, na którym poruszał się bóg niebios – Indra. Zwierzę było przedstawiane z trzema lub trzydziestoma trzema głowami. W Indiach zwany jest Ajrawata, gdzie w wierzeniach indyjskich pełni rolę strażnika Wschodu. Symbolizuje wielką deszczową chmurę.

    Ciekawostka uzupełniająca:
Indradźala – sztuka magiczna nauczana przez Indrę;
Indrani – żona Indry, bogini niebios. Ideał kobiecości. Wierna swemu mężowi. Wie, że nigdy nie zostanie wdową, więc jest najszczęśliwszą ze wszystkich żon;
Indrapura – miasto Indry, jego raju.

    Reliefy przedstawiające Indrę na słoniu są częstym elementem zdobiącym ściany w poziomach indyjskich w grze Tomb Raider III: Adventures of Lara Croft.

Apsarasa - boska uwodzicielka

    Z mitologii indyjskiej: „strumień wody”. Jedna z pięknych nimf zamieszkujących niebo Indry. Małe boginie miłości, małżonki gandharów. Nie są znane imiona wszystkich. Ale znane jest jedno z kilku – Urwasi.
    Niektóre źródła podają, że pochodzą ze wzburzonego oceanu. Są za zbyt zmysłowymi z wyglądu istotami, by móc je przypisać do wróżek.
    Apsarasy były używane przez bogów do sprawdzania stałości i nieuległości mężczyzn. Mówi się, że mogą przynieść człowiekowi szczęście w grach hazardowych. Są w stanie dowolnie zmieniać swój kształt, a człowieka doprowadzić do szaleństwa.
    Późniejsza mitologia uczyniła Apsarasy niebiańskimi kurtyzanami, faworytami Indry.

    Ciekawostka: mieszkają głównie w pałacach bogów, gdzie tańczą, śpiewają i oddają się przyjemnościom wraz z niebianami. Przebywają także w powietrzu razem z chmurami, błyskawicami i gwiazdami, czasem w drzewach. Kąpią się nagie, zawstydzając przygodnych widzów.

    Reliefy przedstawiające Apsarasy są częstym elementem zdobiącym ściany w poziomach indyjskich w grze Tomb Raider III: Adventures of Lara Croft.

Kalendarz Majów

 

    Piedra del Sol. Monolityczny dysk zwany też kalendarzem azteckim albo Kamieniem Słońca. Istniał już trzy tysiące lat p. n. e. Pewne dane wskazują na to, że był używany znacznie wcześniej. Początkowo Kalendarz Majów miał 360 dni, z czasem wprowadzono rok 365-dniowy.  Składał się z 18 miesięcy po 20 dni i 5 dni dodatkowych. Dni liczono od zera. Majowie w rachubie czasu posługiwali się dwoma cyklami: 260-dniowym (Tzolkin) i 365-dniowym (Haab).
    Upływ cykli kalendarzowych Majów są przedstawione w postaci trzech obracających się w powiązaniu ze sobą kół zębatych. W największym znajduje się kalendarz Haab (kalendarz słoneczny) – przedstawia on ponumerowane miesiące. Mniejsze koło przedstawia Tzolkin – zawiera ono dwadzieścia symboli dni. Jego pełny cykl odpowiada jednemu miesiącowi kalendarza Majów. Na trzecim, najmniejszym kole, umieszczone są liczby od jeden do trzydziestu. Były one połączone z symbolami dni. Pełny czas obrotu tego koła można porównać z naszym tygodniem.
    Dni i miesiące w kalendarzu Majów uosabiały bóstwa i określone z nimi wydarzenia. W społeczności Majów odpowiedzialnymi za objaśnianie symboli jak i pracy kalendarza, odpowiadali tzw. kapłani kalendarza. Ich zadaniem było też obliczanie skomplikowanych obliczeń astrologicznych.

    Kalendarz Majów znajduje się w:
- grze Tomb Raider I (1996) - w poziomie Caves
- grze Tomb Raider: Legend - w poziomie Bolivia
- grze Tomb Raider: Underworld - w poziomie Suthern Mexico
- grze Shadow of the Tomb Raider
- w serialu animowanym Tomb Raider Re\Visioned - w odcinku Revenge of the Aztec Mummy

Bóg Chepri i skarabeusze - symbol odrodzenia

    "Chepri" oznacza „powstać”, „stać się”. Znane jest też tłumaczenie „wyszedł z ziemi, a nie został spłodzony”. Dla Egipcjan skarabeusz (żuk) był symbolem wielu wymiarach. Dzięki obserwacjom dostrzegli, że toczą (najczęściej w kierunku zachodnim, od terenów uprawnych ku pustyni) kulki nawozu, z których rodzą się kolejne małe skarabeusze. Ten banalny motyw z otaczającego ich świata wykorzystali do opisania jednej z najbardziej charakterystycznych idei egipskiej religii: wtaczanego słońca na nieboskłon przez kosmiczną siłę, jakby kula wtaczana przez olbrzymiego skarabeusza. Wschodzące słońce było kojarzone z bogiem Chepri.

    Skarabeusz stał się symbolem nie tylko budzącego się każdego kolejnego dnia, ale także upraw, bogactwa form, w jakich przejawia się życie, ale też symbolem odrodzenia do życia wiecznego. W Księdze Umarłych czytamy: „stanę się Chepre, zanurzę się w odwiecznym; kiełkuję dzięki kosmicznej sile kiełkowania”.

    W grach z głównej serii Tomb Raider i pobocznej Lara Croft w poziomach, które rozgrywają się w Egipcie, Chepri lub skarabeusz znajduje się bardzo często. Chepri w grze Lara Croft and the Temple of Osiris jest jednym z przeciwników. Imię boga Chepri umieszczone jest też w nazwie jednego z artefaktów fabularnych w Tomb Raider IV: The Last Revelation - Stone of Khepri, który znajdowany jest w poziomie Underneath the Sphinx.
    Natomiast skarabeusz jest przedstawiany w hieroglifach, zdobieniach ścian lub jako artefakty fabularne.

 

Dżed i Tit

 

    Dżed - symbol ten nazywany jest słupem lub filarem dżed. Pierwotnie wyobrażał snop trzciny lub zboża. Dżed tłumaczony jest jako "stabilność", gdyż kojarzony był z twardością i zasadą męską. Z czasem jednak stał się być interpretowany jako kręgosłup Ozyrysa, więc dżed stał się symbolem tego boga.

    Tit - jest znakiem wyobrażającym węzeł płóciennej szaty. Naukowcy twierdzą, że pierwotnie był symbolem miękkości i zasady żeńskiej. Odczytywany był jako "krew Izydy". Wyrabiane amulety przedstawiające symbol Tit były wykonywane z czerwonego kamienia.

    Dżed i Tit często były przedstawiane obok siebie w hieroglifach lub w postaci fryzów. Prawdopodobnie umieszczanie ich razem wyrażało dualistyczny podział świata na elementy męski i żeński. Miało to być analogiczne do symboliki taiji, która odzwierciedlała siły yin i yang w kulturze chińskiej.

    Oba te symbole występują jako artefakty fabularne w grze Tomb Raider IV: The Last Revelation. W poziomie The Lost Library znajduje się artefakt Pharos Pillar (przedstawiający symbol Dżed), a w poziomie Hall of Demetrius - artefakt Pharos Knot (symbol Tit). Oba artefakty są umieszczane w odpowiednich miejscach na początku poziomu Pharos, Temple of Isis.

Cień - enigmatyczny aspekt człowieka

    Symbol ten przedstawia najbardziej enigmatyczny aspekt człowieka. Cień posiadał zdolność błyskawicznego poruszania się. Odzwierciedlał ideę osłony i ochrony. Takie jego znaczenie występowało w postaci symbolu przedstawiającego wachlarz lub parasola. Sceny umieszczane w grobowcach w Dolinie Królów przedstawiają słońce, które przemierza zaświaty. Jego cień, padając na ich mieszkańców, przekazuje im jego moc.

    W grze Tomb Raider IV: The Last Revelation, w poziomie Cleopatra's Palaces znajduje się artefakt fabularny (Portal Guardian) w postaci tego symbolu. Składany jest z dwóch części: Orante Handle i Hathor Effigy.