Złota maska Tutanchamona

    Tutanchamon- objął swoje panowanie w wieku ośmiu lat. Nie do końca wiadomo skąd pochodził. Jednak istnieje duże prawdopodobieństwo, że jego ojcem był Amenhotep IV. Do drugiego roku panowania miał przypisane imię nadane przy narodzinach – Tutanchaton. Zmienił je później na imię na Tutanchamon – oznacza żywy obraz Amona.
    Za jago panowania wzniesiono wiele monumentalnych budowli. Zostały odrestaurowane i odnowione zabytki. Zakończył wszystkie zaczęte projekty. Stąd jego imię łączono z doskonaleniem, harmonią i pięknem. Jego charakter opisuje się przydomkami: "silny byk z doskonałym urodzeniem, ten, który doskonałymi prawami uspokoił dwa kraje, i ten, który zadowolił bogów".
Po niespodziewanej śmierci (prawdopodobnie na skutek wypadku lub zamachu) został umieszczony w nie-królewskim grobie w Dolinie Królów. Dożył zaledwie osiemnastu lat.

    Grobowiec Tutanchamona w Dolinie Królów (KV62) odkrył Howard Carter 4 listopada 1922 roku. Obecnie maska znajduje się w muzeum w Kairze.

    Ciekawostka: w 2015 roku świat obiegła informacja o uszkodzeniu maski, co potwierdziło muzeum w Kairze.

    Maska Tutanchamona była inspiracją dla zespołu Core Design, który tworzył klasyczne części gier z serii Tomb Raider. Maska widoczna jest w dodatku Tomb Raider I: Unfinished Business w poziomie Temple of the Cat oraz w Tomb Raider IV: The Last Revelation w poziomie The Tomb of Seth. Dodatkowo na uczczenie 75. rocznicy odnalezienia grobowca Tutanchamona przez Howard'a Carter'a wyszła gra promująca TR4 (a nie oficjalny dodatek) - The Times Exclusive Level. Gra celebruje 75-lecie odkrycia Carter'a, które było w 1997 roku. Natomiast gra wyszła w grudniu 1999 roku.

Hale Trajana - centrum handlowe w starożytnym Rzymie

 

    Hale Trajana – imponujący kompleks – stu pięćdziesięciu sklepów i biur, wzniesiony przez głównego architekta Trajana – Apollodorosa z Damaszku. Kompleks przecina stara ulica Via Biberatica. Jej nazwa odwołuje się do mieszczących przy niej tawern i oberży. Głównym budynkiem był dwupiętrowy półokrąg, w którym mieściły się poszczególne sklepy, magazyn win, oliwy i zboża. Można tu było dostać właściwie wszystko: od świeżych ryb, po drogie jedwabie i przyprawy. Można powiedzieć, że w starożytności Hale Trajana pełniły funkcję dzisiejszych nowoczesnych centrów handlowych.

    Trajan (Marcus Ulpius Traianus, ur. 18 września 53 n.e., zm. 8 sierpnia 117 n.e.) – cesarz rzymski w latach 98-117 n.e. Wybitny dowódca i administrator, za którego panowania cesarstwo rzymskie osiągnęło najrozleglejsze terytorium. Jako jedyny wśród cesarzy otrzymał w 114 r. n.e. tytuł Optimus – z łacińskiego, ‘Najlepszy’.
    Toczył długie i ciężkie wojny. Dla ich prowadzenia niezbędne było stworzenie dwóch nowych legionów (legio II Traiana i legio XXX Ulpia), a także wzmocnienie siły militarnej państwa rzymskiego do 30 legionów.

• Forum Trajana – największe, chluba architektury i urbanistyki starożytnego Rzymu. Dzieło Apollodorosa z Damaszku, dedykowane w 114 r.n.e.

• Łuk Trajana – w Benewencie (w Kampanii, Włochy południowe) – został wzniesiony w 114 r.n.e.. Płaskorzeźby umieszczone na Łuku przedstawiają sceny z życia cesarza.

    W grze Tomb Raider V: Chronicles Hale Trajana znajdują się w poziomie Trajan's Markets, natomiast jego popiersie znajduje się w poziomie The Colosseum.

Tiwanaku - metropolia handlowa nad Titicaca

 

    Do dnia dzisiejszego snute są domysły czym było Tiwanaku. Z zarysów ruin wynika, że mogło być miastem świątynnym lub metropolią handlową znajdującym się nad jeziorem Titicaca. Inkaski bóg stwórca Wiracocha przedstawiany jest między innymi na Intipunku, Bramie Słońca Tiwanaku.
Większość budowli pochodzi z czasów rozkwitu kultury Tiwanaku, który datuje się na III-VIII w. Z kamienia zostały zbudowane tylko najważniejsze mury. Pozostałe budynki służyły jako kamieniołom. Wydobywane kamienie służyły do budowy kościołów i domów.
    Pierwotna nazwa miasta to Taypikala, co znaczyło „kamień w centrum”. Nazwa ta pochodziła od słów w języku ajmara taypi (środek, centrum) i kala (kamień).  Tiwanaku jest najważniejszym i najbardziej wartym zwiedzenia miejscem kultury prekolumbijskiej w Boliwii. Wpisane jest na Listę UNESCO. Znajduje się w odległości około 70 kilometrów od La Paz, na ziemnym Płaskowyżu Altiplano, na wysokości 3800 metrów n.p.m. Ruiny miasta rozciągają się na obszarze ponad pięciu kilometrów kwadratowych.

Święta w Tiwanaku:
    W Tiwanaku odbywają się liczne święta, między innymi:
- 21 czerwca – święto przesilenia słonecznego. Zabawa przy muzyce i tańcach trwa całą noc. Około godziny 5:00 rano wszyscy uczestnicy udają się w kierunku ruin.
- 14 września – cała wieś pozostawia swoje codzienne troski i obowiązki. Ludzie świętują przez cztery kolejne dni swoje tradycyjne święto z wystawami, jarmarkami, tańcami, muzyką oraz procesjami.

    W grze Tomb Raider VII: Legend Lara zwiedza Tiwanaku w poziomie Bolivia.

Gladiatorzy

 

    Gladiatorzy (z łac. l. poj. gladiator od gladius ‘miecz’)– w starożytnym Rzymie: zawodnicy walczący publicznie między sobą lub ze zwierzętami. Uzbrojeni byli w miecz i tarczę, sieć i trójząb albo w lasso. Zwyczaj ten został zapożyczony od Etrusków i wprowadzony w 264 r. p. n. e. do Rzymu. Rozpowszechniony został w całym imperium, prócz Grecji. Gladiatorzy byli wybierani spośród niewolników, jeńców wojennych, skazańców i ubogich wolnych. Ćwiczyli w specjalnych szkołach utrzymywanych przez cesarzy, bogatych Rzymian lub lanistów (instruktorów). Igrzyska gladiatorów z początku odbywały się na placach publicznych, od końca I wieku p. n. e. – w amfiteatrach i cyrkach. Walki odbywały się pieszo i konno, parami lub oddziałami.
    Walki gladiatorów rozpowszechniły się pod koniec republiki. W okresie cesarstwa stały się ulubionym widowiskiem Rzymian. Przeciwko okrucieństwu walk byli chrześcijanie. Oficjalnie zostały zniesione przez Konstatntyna (początek IV wieku). Zakazane natomiast zostały przez Honoriusza (IV/V wiek).
Ciekawostka: gdy w Rzymie wprowadzano walki gladiatorów, walczyły ze sobą tylko 3 pary. Za panowania Juliusza Cezara – 320 par, natomiast za Trajana – 5000.

    Gladiatorzy występują jako bossowie w grze Tomb Raider V: Chronicles w poziomach Trajan's Markets i The Colosseum. Dodatkowo są też zwykłymi przeciwnikami w poziomie The Colosseum. Atakują Larę np. w parze z lwem.

Geocentryczna teoria

 

    Teoria budowy świata, która zakładała, że nieruchoma Ziemia znajdująca się w środku Wszechświata jest najistotniejszym jego elementem, a wokół niej krążą pozostałe ciała niebieskie. Teoria ta powstała w starożytnej Grecji.
    Poza umieszczeniem Ziemi  w Centrum Wszechświata, u podstaw teorii leżało przekonanie o kulistości ciał niebieskich, a także kołowości i jednostajności ich ruchów. Największą popularność w ramach teorii geocentrycznej zyskały: system sfer homocentrycznych – stworzony przez Platona, Eudoksosa z Knidos i Arystotelesa, oraz system epicykliczny – stworzony przez Apoloniusza i Hipparcha, który został ostatecznie dopracowany przez Ptolemeusza.
    Przeciwieństwem geocentrycznej teorii jest teoria heliocentryczna – opis świata, według którego Słońce jest środkiem układu planetarnego. Dookoła niego krążą planety (wśród nich Ziemia). Wg tej teorii planety krążą dookoła Słońca w następującej kolejności (licząc od Słońca): Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun i Pluton*. Teoria heliocentryczna została opracowana przez Mikołaja Kopernika w jego dziele De revolutionibus… (1543 rok).  Przyjęcie kopernikańskiej teorii heliocentrycznej budowy świata przez naukę zapoczątkowało rozwój nowoczesnej astronomii.
    Ciekawostka: przy panowaniu wcześniejszej teorii geocentrycznej budowy świata, już w starożytności Arystarch z Samos wypowiedział myśl, że Ziemia biegnie dookoła Słońca.

    Geocentryczna teoria jest wpleciona w jedną z zagadek do rozwiązania w grze Tomb Raider IV: The Last Revelation w poziomie The Lost Library.

____

* Od 2006 roku oficjalnie Pluton nie jest już uważany za planetę, lecz za planetę karłowatą, gdyż nie spełnia wymagań miana planety.

Balon braci Montgolfier

    Bracia Joseph i Etienne Montgolfier byli właścicielami fabryki produkującej papier w Annonay. Jeden z nich zauważył, że papier woskowany nie przepuszcza rozgrzanego powietrza. Dla pogłębienia wiedzy, rozpoczęli próby z papierowymi balonikami.
    5 czerwca 1783 roku bracia wypuścili publicznie pierwszy większy balon wykonany z papieru, który miał średnicę 12 metrów. Start odbył się z rynku w Annonay. Ich balon przeleciał odległość 2336 metrów, a unosił się na wysokości 1800 metrów.
    19 września tego samego roku, bracia zademonstrowali większy balon w Paryżu w obecności króla, jego dworu oraz zgromadzonych ludzi. W koszu, który był przyczepiony do balonu, umieścili barana, koguta i kaczkę. Po ośmiominutowym locie i przebyciu 2,5 kilometra pierwsi powietrzni „pasażerowie” wylądowali.
    Balony autorstwa braci Montgolfier, wykonane z jedwabiu, miały u dołu otwór. Przed startem pod otworem zapalano papier, a wnętrze balonu napełniano ogrzanym powietrzem. Dzięki temu balon unosił się, a źródło ciepła pozostawało na ziemi.
    Następne projekty wykonywane były z tkaniny lnianej, wyklejonej papierem. Napełniane były dymem z ogniska, na którym palono trawę i drobne drewno. Ciężar takiego balonu, który wzniósł się w pierwszy lot, wynosił 317 kilogramów.
    Obaj bracia zostali honorowymi członkami Akademii Francuskiej i otrzymali szlachectwo.
    21 listopada 1783 roku na balonie Montgolfiera po raz pierwszy wznieśli się ludzie – Pilatre de Rozier i d’Arlandes. W 30 minut przelecieli nad Paryżem, używając do tego balonu o ulepszonej konstrukcji. Źródło siły wznoszenia umieszczono w gondoli. Wpłynęło to na zwiększenie wysokości lotu i odległości, ale stanowiło to też niebezpieczeństwo. Powłoka balonu w każdej chwili mogła spłonąć. Na szczęście podczas pierwszego lotu nie doszło do nieszczęścia. Wydarzenie to weszło do historii aeronautyki.

    Balon braci Montgolfier występuje w grze Tomb Raider III Gold: The Lost Artefact w poziomie Reunion.

Montezuma II - władca Azteków

 

    Montezuma II lub Moctezuma (ur. ok. 1466 r., zm. 30 czerwca 1520) - władca Azteków (od 1503 r.). Początkowo był kapłanem boga Huicilipochtli. Objął tron w okresie rozkwitu miasta Tenochtitlan. W licznych wyprawach zdobywał jeńców na ofiary dla bóstwa. Wiele podległych plemion, wobec których stosował ucisk, po wkroczeniu Hiszpanów w 1519 roku stanęło po ich stronie i ułatwiło wejście do stolicy. Montezuma został uwięziony w listopadzie 1519 roku. Stał się powolnym narzędziem w rękach H. Cortesa. Zmarł w czasie zamieszek w Tenochtitlanie, ugodzony kamieniem w głowę.

    Mumia Montezumy występuje w serialu animowanym Tomb Raider Re\Visioned w odcinku Revenge of the Aztec Mummy.