20 maja 2023

Dolina Królów i KV5

 

    Dolina Królów w Luksorze – skalisty wąwóz w północnej części nekropoli tebańskiej, po zachodniej stronie Nilu, naprzeciw Karnaku (Górny Egipt).  Stanowiła miejsce ostatniego spoczynku faraonów, ich królowych, kapłanów i innych przedstawicieli elit. Zwana po arabsku Wadi Biban El-Muluk, co oznacza „Dolina Bram Królów”. Do dnia dzisiejszego odkryto tu 62 grobowce skalne, z których cztery znajdują się w przyległej dolince.
    Pierwszym  władcą, który swój grobowiec umieścił w Dolinie Królów, był Totmes I (XVI w. p.n.e.). Jego grobową świątynię wzniesiono koło Medinet Habu.
    Ostatnim władcą, który został pochowany w Dolinie Królów, był Ramzes XI (XII/XI w. p.n.e.). Na jego panowaniu zakończył się okres Nowego Państwa. Grobowce, które były wykuwane w zboczach skalnych składały się z korytarzy oraz położonych w głębi kaplic i Sali sarkofagowej, która znajdowała się najgłębiej. W grobowcach władców XVIII i częściowo XIX dynastii system korytarzy jest bardzo skomplikowany. Charakteryzują się one wielokrotnym załamywaniem. Z reguły prowadzą stromo w dół i mają wykute w poprzek szyby broniące dojścia. Za XX dynastii plany grobowców zostały uproszczone. Odtąd charakteryzowały się niewielkim spadkiem korytarzy i symetrycznym układem osiowym. Największym grobowcem w Dolinie Królów jest grobowiec Seti I z XIX dynastii (XIV w. p.n.e.). Grobowiec ten ma przeszło 100 metrów długości. Prowadzi od niego dalej nie wykończony i nie przebadany do dnia dzisiejszego w całości pasaż. Mniej więcej połowę grobowców zdobią malowane lub płaskorzeźbione dekoracje i napisy o treści religijnej. Dotyczą one życia pozagrobowego. Do najpiękniejszych grobów należą groby Totmesa III, Amenhotepa II, Horemhaba, Seti I, Ramzesów III, VI i IX, a także słynny grobowiec Tutanchamona – jedyny, który w momencie odkrycia zawierał prawie nietkniętą zastawę.
    Inne grobowce już w starożytności zostały całkowicie lub częściowo obrabowane, a dla uruchomienia mumii królewskich przed profanacją kapłani przenieśli je do skalnej skrytki w Deir El-Bahari.

    Dolina Królowych – część nekropoli tebańskiej znajdująca się po zachodniej stronie Nilu, naprzeciw Luksoru. Odpowiednik Doliny Królów. W skalnych grobowcach chowano małżonki władców z XIX i XX dynastii (XIV-XI w. p.n.e.), a także ich dzieci. Znajduje się tam ponad 70 grobów, ale tylko kilka z nich zachowało się w lepszym stanie. Do najpiękniejszych grobów należą: grobowiec królowej Nefertari, małżonki Ramzesa II – został uratowany przed zniszczeniem przez wilgoć przesączającą się przez zasolone skały. Obecnie grobowiec ten jest odrestaurowany i zamknięty dla turystów. Inne grobowce zasługujące na uwagę, to grobowiec królowej Titi, księcia Amon-hir-chopszefa, Cha-em-Waseta oraz królowej Satre.

    KV5 – jeden z największych grobowców w Dolinie Królów. Należał do synów Ramzesa II XIX dynastii.

    W grze Tomb Raider IV: The Last Revelation rozgrywają się cztery poziomy w Dolinie Królów: The Tomb of Seth, Burial Chambers, Valley of the Kings oraz KV5.

Kinich Ahan - stary bóg Słońca w mitologii Majów

 

    Kinich Ahan – w mitologii Majów: stary bóg Słońca, władca oblicza Słońca. Potomek młodego boga Słońca Hunahpuh. Majowie obdarzali go największym szacunkiem na tle innych bogów. Pomimo, że nie dysponował bezpośrednią władzą, cieszył się wielkim autorytetem Majów. Często wspominali o nim w swoich tekstach, a jego wizerunek umieszczali na wznoszonych budowlach. Według podań Majowie wierzyli, że bez jego wkładu i wsparcia nie byłoby możliwe dzieło stworzenia świata. Dlatego często był traktowany jako ucieleśnienie godności królewskiej. Czasami przedstawiany był jako małżonek praboginii Mam – w tym połączeniu byli czczeni jako pradawna para Słońca i Księżyca.
    Jego znakiem rozpoznawczym był zarośnięty podbródek. Jako jedyny był wśród bogów przedstawiany przez Majów z brodą. Inne jego charakterystyczne cechy to haczykowaty nos z namalowaną na nim spiralą i spiłowane zęby górnej szczęki.
    W Kodeksie Drezdeńskim Kinich Ahan był przedstawiany pod enigmatyczną nazwą boga G. Jego hieroglifem był znak ahau – co znaczy król oraz kin – Słońce.
Jego szczególne znaczenie Majowie przypisali mu w kalendarzu słonecznym. Oddali mu we władaniu swoją najważniejszą magiczną liczbę cztery. Istniały cztery kąty nieba i czterej nosiciele lat. Nieboskłon podtrzymywany był przez cztery bóstwa kierunków. Dodatkowo: rok był podzielny przez liczbę cztery części składające się na dziewięćdziesiąt dni każda.
    Jego twarz widziana w grze jest wzorowana na wykonanej z gliny kadzielnicy, na której jest umieszczony jego wizerunek. Potężny efekt dymu i zapachu, który unosiłby się z tego wizualnie prowokującego kadzidła, rzeczywiście odzwierciedlałby preferencje Majów dla ceremonialnej teatralności. Kadzidło obecnie znajduje się w kolekcji  The Walters Art. Museum w Balitimore.

    W grze Tomb Raider I (1996) w poziomie The Lost Valley niejednokrotnie znajduje się wizerunek Kinich Ahana.

Pteranodon - jeden z największych pterozaurów

 

    Pteranodon – był jednym z największych pterozaurów (latających gadów). Był to jeden z ostatnich przedstawicieli tej grupy dinozaurów występujący na Ziemi. Charakteryzował się bezzębnym dziobem i lekkimi pneumatycznymi kośćmi. Dzięki rozpiętości skrzydeł, można porównać go wielkością do małego samolotu. Jego dziób był idealnym „narzędziem” do połowu ryb.
 
    Ciekawostka: Pteranodon dodatkowo cechował się bardzo krótkim ogonem i długim, kostnym grzebieniem na głowie. Do dnia dzisiejszego naukowcy nie są pewni znaczenia grzebienia, ale zostało wysnutych kilka teorii. Jedna z nich głosi, że stanowił on przeciwwagę dla długiego dzioba. Pozwalał na utrzymanie stabilnego lotu. Druga teoria mówi o grzebieniu jako pewnego rodzaju steru, który pomagał przy lądowaniu.
 
Metryka:
  • Gatunek: pterozaur
  • Długość: do 9 metrów
  • Wysokość: 1,8 metra
  • Masa ciała: 15,8 kilogramów
  • Okres występowania: późna kreda
  • Miejsca znalezisk: Stany Zjednoczone

    Pteranodony znajdują się w grze Tomb Raider III: The Lost Artifact/Artefact w poziomie Shakespeare Cliff.

Złota maska Tutanchamona

    Tutanchamon- objął swoje panowanie w wieku ośmiu lat. Nie do końca wiadomo skąd pochodził. Jednak istnieje duże prawdopodobieństwo, że jego ojcem był Amenhotep IV. Do drugiego roku panowania miał przypisane imię nadane przy narodzinach – Tutanchaton. Zmienił je później na imię na Tutanchamon – oznacza żywy obraz Amona.
    Za jago panowania wzniesiono wiele monumentalnych budowli. Zostały odrestaurowane i odnowione zabytki. Zakończył wszystkie zaczęte projekty. Stąd jego imię łączono z doskonaleniem, harmonią i pięknem. Jego charakter opisuje się przydomkami: "silny byk z doskonałym urodzeniem, ten, który doskonałymi prawami uspokoił dwa kraje, i ten, który zadowolił bogów".
Po niespodziewanej śmierci (prawdopodobnie na skutek wypadku lub zamachu) został umieszczony w nie-królewskim grobie w Dolinie Królów. Dożył zaledwie osiemnastu lat.

    Grobowiec Tutanchamona w Dolinie Królów (KV62) odkrył Howard Carter 4 listopada 1922 roku. Obecnie maska znajduje się w muzeum w Kairze.

    Ciekawostka: w 2015 roku świat obiegła informacja o uszkodzeniu maski, co potwierdziło muzeum w Kairze.

    Maska Tutanchamona była inspiracją dla zespołu Core Design, który tworzył klasyczne części gier z serii Tomb Raider. Maska widoczna jest w dodatku Tomb Raider I: Unfinished Business w poziomie Temple of the Cat oraz w Tomb Raider IV: The Last Revelation w poziomie The Tomb of Seth. Dodatkowo na uczczenie 75. rocznicy odnalezienia grobowca Tutanchamona przez Howard'a Carter'a wyszła gra promująca TR4 (a nie oficjalny dodatek) - The Times Exclusive Level. Gra celebruje 75-lecie odkrycia Carter'a, które było w 1997 roku. Natomiast gra wyszła w grudniu 1999 roku.

Fragment obrazu "The Madonna of Chancellor Rolin"

 

    W grze Tomb Raider III: Adventures of Lara Croft w Croft Manor znajduje się tym razem nie cały, ale zaledwie mały fragment obrazu Jana Van Eycka "The Madonna of Chancellor Rolin" ("Madonna kanclerza Rolin"). Obraz został namalowany ok. 1435 roku. Obecnie znajduje się w muzeum w Luwrze.

    Jan Van Eyck (ur. ok. 1390 r., zm. 9 lipca 1441 r.) - niderlandzki malarz, brat Huberta (także malarza). Wśród jego prac znajduje się 20 portretów i obrazów religijnych.

Szczur - zwierzę starego chińskiego zodiaku

 

    Szczur – pierwsze zwierzę starego chińskiego zodiaku. Wg chińskich legend: na czele szeregu zwierząt, które miały być ujęte w zodiaku, stał wół. Szczur usiadł na jego grzbiecie. Skoczył z niego, gdy zwierzęta ustawiały się w kolejce do nominacji. Dzięki temu szczur stał się pierwszym zwierzęciem zodiaku.
    Szczur ma związek z pieniędzmi . O szczurze gryzącym coś nocą mówi się, że „liczy pieniądze”. Skąpca przezywa się „pieniężnym szczurem”.

    W grze Tomb Raider II: Starring Lara Croft / The Dagger of Xi'an w poziomach rozgrywających się w Wenecji można spotkać niejednokrotnie szczury.

Święte jezioro w starożytnym Egipcie

 

    Święte Jezioro – każda świątynia starożytnego Egiptu miała własne święte jezioro. Każdego poranka (poranek to symbol początku świata) miał w jeziorze powtarzać się akt stworzenia. W wielu inskrypcjach istnieje określenie wody świętego jeziora jako prawody, w których bóg słońca codziennie obmywa swe oblicze. Amenhotep III kazał ustawić nad brzegiem jeziora świątynnego w Karnaku wielkiego kamiennego skarabeusza jako symbol wschodzącego słońca. W wodzie świętego jeziora kapłani wykonywali rytuały ablucji. Każdy Egipcjanin po swej śmierci pragnął być w świętym jeziorze obmyty. Miniaturowe wersje tych stawów można znaleźć w postaci czary libacyjnej na stołach ofiarnych, które były stawiane zmarłym przed grobem. Święte jezioro w Herakleopolis miało powstać z krwi i ropy Ozyrysa (lub Heriszefa). W Księdze Bram zbiornik wodny w kształcie prostokąta określa się jako „jezioro życia”, a na jego brzegu stoi dwanaście bóstw o głowach szakali.

    W grze Tomb Raider IV: The Last Revelation w sekcji Karnaku jeden z poziomów nosi tytuł Sacred Lake.

Smok - symbol władzy w mitologii chińskiej

 

    Smok – jedno z najstarszych symbolicznych zwierząt. Mitologia chińska, w przeciwieństwie do zachodniej , rzadko przedstawia je jako wrogie bestie. Mogą to być niebezpieczne potwory, ale także istoty przynoszące bogactwo i szczęście.
    Mitologia chińska przedstawia smoki też jako szanowane istoty, których należy się bać, ale można zwrócić się do nich z różnego rodzaju prośbami, jak do sprawiedliwego i uczciwego władcy. Dlatego właśnie smoki często symbolizują władzę.
    W Chinach panuje przekonanie, że smoki zamieszkują głównie zbiorniki wodne – jeziora i morza. Im większy zbiornik – tym większy smok. Istnieją też smoki zamieszkujące niebo.

    Złoty Smok – z mitologii malajskiej: Naga Mas – olbrzymi potwór zamieszkujący morze. Brat księcia Lely Mudy, syn Raji Budimana, uczonego króla.

    Smok występuje w grze Tomb Raider II: Starring Lara Croft / The Dagger of Xi'an.

Posążek w Croft Manor - idol

 

    W grze Tomb Raider III: Adventures of Lara Croft w Croft Manor w sekretnym pomieszczeniu znajduje się mały posążek inspirowany jednym z filmów z przygodami Indiany Jones'a. Chodzi o złotego idola, który chce zdobyć do swojej kolekcji Indy w początkowej scenie filmu Indiana Jones i poszukiwacze zaginionej Arki (1981 r.).

    W Internecie można doszukać się nawet jakim posążkiem inspirowali się twórcy filmu, robiąc statuetkę. Co ciekawe są też spekulacje, jakiego boga azteckiego przedstawia posążek. Ale nie chcemy pisać o spekulacjach.

Piasek - symbol oczyszczenia w starożytnym Egipcie

 

    Piasek – w starożytnym Egipcie stał się w kulcie symbolem oczyszczenia i czystości, gdyż ludy pasterskie często używały go zamiast wody do czyszczenia ciała. Droga procesyjna z okazji święta była posypywana piaskiem, a w świątyni grobowej króla Setiego I w Abydos widzimy przedstawienie króla wysypującego piasek z czary przed wizerunkiem Amona. Towarzysząca temu wypowiedź kapłana brzmi: „Wysypuje się przed Tobą oko Horusa (w postaci piasku). Cieszy go to. Po dwakroć i czterykroć czysty jest Amon”.

    Chyba nie musimy mówić w jakich grach serii Tomb Raider i Lara Croft znajduje się egipski piasek? ;)

Wielka Sala Hypostylowa - jeden z symboli kompleksu Amona


    Wielka Sala Hypostylowa – jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli kompleksu Amona, znajdującego się w jednym z największych kompleksów świątynnych – Karnaku. Składa się ze 134 kolumn papirusowych o wysokości 15 metrów oraz 12 kolumn biegnących przez centrum Sali, mających 21 metrów. Ukończona została w czasach Ramzesa II. Jest to największe pomieszczenie starożytnego Egiptu – ma około 0,5 ha powierzchni. Pod koniec XiX wieku stan zachowania sali był kiepski – część kolumn zawaliła się, budowli groziła katastrofa. Prace restauracyjne zostały rozpoczęte w 1899 roku. Trwały one kilkadziesiąt lat.

    Hypostyl – sala, której strop wsparty był na kolumnach. Było to zgodne z etymologią tego greckiego słowa. Gospodarz w domostwach prywatnych, w Sali hypostylowej przyjmował gości, a także spożywał posiłki. W świątyniach do tej sali wpadało światło poprzez otwór drzwiowy i wysoko umieszczone okna. Dawało to chłodny półmrok. Do Sali hypostylowej w świątyniach mieli dostęp tylko kapłani  i wierni po dokonaniu obrzędu puryfikacji
Ciekawostka: w dużych kompleksach świątynnych znajdowały się aż trzy sale hypostylowe. Pierwsza miała charakter miejsca adorowania boga, w drugiej przyjmowane były ofiary, a trzecia – była salą wewnętrzną.

    W grze Tomb Raider IV: The Last Revelation Lara odwiedza kompleks świątynny w Karnaku. Jeden z poziomów w Karnaku rozgrywa się w Wielkiej Sali Hypostylowej (poziom Great Hypostyle Hall).

Symbol Pięciu Błogosławieństw - symbol szczęścia

    Symbol Pięciu Błogosławieństw – z chińskiej tradycji: istnieje Pięć Błogosławieństw: długowieczność, bogactwo, zdrowie, umiłowanie dobra oraz spokojna starość. Symbol ten przynosi szczęście. Składa się on ze znaku pieczęci (shou), który jest otoczony przez pięć stylizowanych nietoperzy, oznaczające radość i długie życie.

    Symbol ten znajduje się w grze Tomb Raider II: Starring Lara Croft / The Dagger of Xi'an w poziomie Catacombs of the Talion.

    Ponieważ jesteśmy w trakcie identyfikowania szczegółowo ciekawostek w grach tworzonych przez Crystal Dynamics, doszukaliśmy się, że symbol ten widoczny jest też w grze Tomb Raider VII: Legend w poziomach Japan oraz Nepal.