Pszczoły - owady powstające z łez boga Słońca Re

 

    Hodowla pszczół była prowadzona w Egipcie już od trzeciego tysiąclecia przed naszą erą. Z papirusów można wyczytać, że pszczelarze, chcąc zachęcić owady do wyrojenia się z ula, przywoływali je fletem wykonanym z trzciny. Wg mitologii egipskiej pszczoły powstały z łez boga Słońca Re. Starożytni Egipcjanie uznawali je za istotne owady, więc ich wizerunki spotykane są niejednokrotnie w świątyniach poświęconych bogom.
    Miód wykorzystywany był jako środek spożywczy, ale używany też był w sztuce leczenia, a także do wytwarzania różnego rodzaju maści.
    Ciekawostka dodatkowa: imiona królów pierwszych dynastii dolno-egipskich zawsze zawierały przydomek Księcia Pszczoły. W późniejszym czasie władca otrzymywał tytuł n(y)-swt-bit, co oznacza: ten, który przysłuchuje się pszczołom i sitowiu. Sitowie stało się godłem Górnego Egiptu. Łączono pszczoły z boskimi przodkami faraonów. Stąd główna świątynia bogini wojny Neith w Sais była określana jako Zamek Pszczół.

Hieroglif przedstawiający pszczołę można napotkać w grze Tomb Raider I (1996) w poziomie City of Khamoon.

Tiwanaku - metropolia handlowa nad Titicaca

 

    Do dnia dzisiejszego snute są domysły czym było Tiwanaku. Z zarysów ruin wynika, że mogło być miastem świątynnym lub metropolią handlową znajdującym się nad jeziorem Titicaca. Inkaski bóg stwórca Wiracocha przedstawiany jest między innymi na Intipunku, Bramie Słońca Tiwanaku.
Większość budowli pochodzi z czasów rozkwitu kultury Tiwanaku, który datuje się na III-VIII w. Z kamienia zostały zbudowane tylko najważniejsze mury. Pozostałe budynki służyły jako kamieniołom. Wydobywane kamienie służyły do budowy kościołów i domów.
    Pierwotna nazwa miasta to Taypikala, co znaczyło „kamień w centrum”. Nazwa ta pochodziła od słów w języku ajmara taypi (środek, centrum) i kala (kamień).  Tiwanaku jest najważniejszym i najbardziej wartym zwiedzenia miejscem kultury prekolumbijskiej w Boliwii. Wpisane jest na Listę UNESCO. Znajduje się w odległości około 70 kilometrów od La Paz, na ziemnym Płaskowyżu Altiplano, na wysokości 3800 metrów n.p.m. Ruiny miasta rozciągają się na obszarze ponad pięciu kilometrów kwadratowych.

Święta w Tiwanaku:
    W Tiwanaku odbywają się liczne święta, między innymi:
- 21 czerwca – święto przesilenia słonecznego. Zabawa przy muzyce i tańcach trwa całą noc. Około godziny 5:00 rano wszyscy uczestnicy udają się w kierunku ruin.
- 14 września – cała wieś pozostawia swoje codzienne troski i obowiązki. Ludzie świętują przez cztery kolejne dni swoje tradycyjne święto z wystawami, jarmarkami, tańcami, muzyką oraz procesjami.

    W grze Tomb Raider VII: Legend Lara zwiedza Tiwanaku w poziomie Bolivia.

Gryf - częsty motyw sztuki starożytnej

 

    Gryf – z mitologii greckiej: fantastyczny stwór w postaci uskrzydlonego lwa o głowie i szponach orła. W Grecji został przejęty z religii i legend Wschodu. Był strażnikiem podziemnych pokładów złota na Północy. Gryf był częstym motywem w sztuce Mezopotamii, Egiptu, egejskiej, grecko-rzymskiej, heraldyki i bestiariuszy średniowiecznych, a także późniejszej sztuki dekoracyjnej (np. w postaci pucharów w kształcie głowy gryfa, gryfy w zaprzęgu rydwanów bogów, w arabeskach, itp.). W średniowieczu gryf był popularnym symbolem połączenia natury boskiej i ludzkiej w Chrystusie, tj. unii hipostatycznej.

    Kilkukrotnie można napotkać gryfy w grze Tomb Raider V: Chronicles w poziomie Trajan's Markets.

Geneza imienia Totec

 

    Prawdopodobnie wielu z Was zastanawia się, czy w grze Lara Croft and the Guardian of Light twórcy poukrywali imiona innych bogów azteckich. Okazuje się, że tak. Imię towarzysza Lary - Totec - też ma swoje odniesienie w mitologii Azteków.

    Xipe Totec – aztecki bóg zwłok. Wymagał od ludzi nieustannego składania krwawych ofiar. W tym celu Aztekowie ogłuszali jeńców narkotykami i lekami. Praktykowali drastyczny rytuał obdzierania ich żywcem ze skóry. Następnie ze zwłok wyjmowane było serce i składane w ofierze bogu. Wojownicy, którzy zdejmowali skóry ogłuszanym jeńcom, zakładali je na siebie, a na twarz maski. Wykonując w takim „stroju” taniec prosili boga Xipe Totec o życiodajne siły i urodzaj dla państwa. Pod koniec święta zgniłe skóry wszystkich zabitych jeńców składane były w piwnicach świątyni boga Xipe Totec. Cały rytuał budził wstręt u Azteków, jednak czuli się zobowiązani do wypełnienia paktu o umacnianiu i karmieniu cierpieniem i zwłokami nie tylko tego boga, ale też wszystkich demonicznych istot świata Podziemi. Popękana skóra jeńca na ciele wojownika symbolizowała otoczkę nasienie kukurydzy, która podczas kiełkowania nowej rośliny także ulega rozerwaniu. Xipe Totec był jednym z wcieleń boga Tezcatlipoca, Dymiącego Zwierciadła.

Szmaragd

 

    Szmaragd – minerał, odmiana berylu. Jest cenionym kamieniem szlachetnym o barwie zielonej uwarunkowanej drobną domieszką chromu. Jego główne złoża znajdują się w Kolumbii, Brazylii, Rosji (góry Ural), Indiach, Egipcie i w południowej Afryce. Można otrzymywać go także syntetycznie. Od czasów starożytnych wykorzystywany był w wyrobach jubilerskich, szczególną popularność miał w czasach hellenistycznych.

    Szmaragdy są zbierane w grze Lara Croft GO w Chapter II: The Maze of Snakes. Można znaleźć dziewiętnaście sztuk tego minerału.

Wazon Malarza Niobidów

    Malarz / Mistrz Niobidów – grecki malarz wazowy okresu 480-400 p.n.e. Był jednym z przedstawicieli stylu swobodnego w malarstwie czerwono figurowym. Działał pod wpływem Polignota. Wiernie naśladował niektóre z jego dzieł głównie w kwestii kompozycji. Malarstwo Malarza Niobidów charakteryzowało się ustawianiem postaci wzorem Poligonta na różnych poziomach. Dawało to efekt wieloplanowości przedstawień, który sugerował głębię przestrzeni. W jego dziełach można zaobserwować swobodne operowanie skrótami perspektywicznymi – posługiwał się różnymi odcieniami pokostu. W tematyce najbardziej preferował motyw Niobidów. Jednym z jego najbardziej znanych dzieł jest krater z Luwru z okresu 460-450 p.n.e. – z jednej strony znajduje się Apollin i Artemida zabijający Niobidów, a z drugiej scena przedstawiająca wyprawę Argonautów. Scena ta prawdopodobnie była wzorowana na malowidle Polignota zdobiącym Lesche Knidyjczyków w Delfach.
    W demie: w grze znajduje się wazon przedstawiający fragment malowidła zdobiącego attycki czerwono figurowy krater datowany na ok. 460 r. p.n.e. Scena malowidła przedstawia zgromadzenie herosów. Po środku stoi Herakles, którego można rozpoznać dzięki maczudze, łuku i lwiej skórze. Pozostałe postacie nie mają charakterystycznych atrybutów, które ułatwiłyby ich identyfikację. Nie są też określeni inskrypcjami, które mogłyby podawać ich imiona.

    Wazowe malarstwo – jeden z rodzajów malarstwa służący do ozdabiania głównie greckich naczyń ceramicznych. Zamiennie często używa się terminu obocznego „ceramika malowana”. Malarstwo wazowe zaliczane jest do najlepiej znanego rodzaju malarstwa antycznego. Istnieje kilka milionów naczyń lub ich fragmentów, które dotrwały do naszych czasów. Wyróżnić można malarstwo wazowe minojskie, mykeńskie i greckie. Ostatnie (greckie) dzielimy na style: geometryczny, orientalizujący, czarnofigurowy, czerwono figurowy.
    Dzięki zgromadzonej wiedzy potrafimy obecnie określić nie tylko ogólne attyckie pochodzenie naczynia, ale też warsztat, w którym powstało oraz autora malowidła. Ceramika malowana stanowi dobre źródło informacji o kulturze, rzemiośle, obyczajach i najróżniejszych dziedzinach życia starożytnych Greków. Malarstwo wazowe zanika pod koniec IV w. p.n.e.

    Wazon autorstwa Malarza Niobidów znajduje się w demie gry Tomb Raider IV: The Last Revelation zawierające część poziomu The Lost Library. Wazon niestety nie został wykorzystany ani w pełnej wersji gry, ani w poziomie promującym grę The Times Exclusive Level.

Bes - karzeł chroniący śpiących, kobiety w ciąży i noworodki

    Bes – z mitologii egipskiej: karzeł z pucołowatą twarzą z gęstą brodą. Jego wizerunek był przedstawiany zawsze przodem, z mieczem lub nożem i z tarczą. Początkowo wiązany z Setem.
    Zakochał się w bogini Tawaret, o głowie hipopotama. Razem czuwali nad kobietami w czasie ciąży i porodu a także noworodkami. Bes czuwał także nad śpiącymi – zarówno dorosłymi, jak i dziećmi. Dzięki swemu groteskowemu wyglądowi przepędzał nieprzyjaciela, dlatego jego wizerunek często był przedstawiany na podpórkach pod głowę. Często przedstawiano tego karła w tańcu lub podczas gry na różnych instrumentach. Jego sylwetka pojawia się także na murach mammisi (świątyni narodzin) w świątyniach z Okresu Późnego. Ku jego czci stawiano mu też posągi. W jego świątyni w Abydos działała wyrocznia, która tłumaczyła sny.

    Wizerunek karła Bes można znaleźć kilkukrotnie na drzwiach w grze Tomb Raider IV: The Last Revelation w poziomie Cleopatra's Palaces.

Hathor - bogini nieba i uosobienie Wielkiej Macierzy

    Hathor – z mitologii egipskiej: czczona w całym Egipcie bogini nieba i uosobienie Wielkiej Macierzy. Wyobrażana była w kilku postaciach: krowy, kobiety z głową krowy albo tylko z uszami bądź rogami krowy i tarczą słoneczną między nimi. Nieraz uważana była za stworzycielkę świata. Była córką boga Ra i krowiej bogini nieba Nut, ale także żoną Ra, żoną Horusa z Edfu, matką lub niańką Horusa. Stąd miała karmić faraonów własną piersią jako „żywych Horusów”. Natomiast żony faraonów występowały jako wcielenie Hathor i bywały jej kapłankami.
    W późniejszym czasie stała się boginią miłości (porównywalna z Afrodytą), radości i pijaństwa. Była także patronką muzyki, zabawy i tańca.

    Rogi i tarcza Hathor znajdują się w grze Tomb Raider I (1996) w poziomach City of Khamoon oraz Obelisk of Khamoon.

Obraz Frans'a Snyders'a

    Frans Snyders - ur. 11 listopada 1579 r., zm. 19 sierpnia 1657 r. Flamandzki malarz działający w Antwerpii. Stworzył typ barokowej martwej natury. Jego dzieła stanowiły wielkie dekoracyjne płótna o żywym kolorycie i o szerokiej fakturze. Jego obrazy były pełne dynamiki, przedstawiały martwą naturę złożoną z ryb, dziczyzny, drobiu, owoców i warzyw. Widniały też na nim sceny o charakterze animalistycznej.

    W Croft Manor w grze Tomb Raider I (1996) znajduje się jego obraz Larder with Death Game, a Swan and a Lobster, Fruit, Vegetables and a Pointer Bitch Defending Her Puppies.

Budda i buddyzm

    Budda (Fo) – słowo o wielu znaczeniach (najbardziej znane: ‘oświecony’, ‘przebudzony’). Najgłówniejsze jednak – określenie postaci historycznej – Gautamy Śakjamuniego, który żył w północnych Indiach w V wieku p.n.e.  – założyciela religii, filozofii znanej jako buddyzm.
    Guatama mając 29 lat porzucił rodzinę. Zaczął poszukiwania prawdy. Po 7 latach poszukiwań doznał pod figowcem (zwanym odtąd drzewem Bo) oświecenia (bodhi) i stał się Buddą. Nauczanie zaczął od słynnego kazania w Benares. Wyłożył w nim „cztery szlachetne prawdy” swojej nauki. Głosi ona, że cierpienie jest nieodłączne od istnienia, będące złem. Główną przyczyną cierpienia jest pożądanie, które można poskromić dyscypliną buddyjską. Jej ostateczną nagrodą jest nirwana.

    Buddyzm – jedna z trzech największych religii chińskich wyznawaną w całej wschodniej Azji i wszędzie, gdzie osiedlali się Chińczycy. Jednak nie jest ona chińską myślą rodzimą.
Wiele elementów tej filozofii wywodzi się z innych kultur – głównie z hinduskiej. Pomimo pochodzenia z Indii, buddyzm nie wywiera już od dawna żadnego znaczącego wpływu na tamtejszą kulturę. Wyjątkiem są jednak obszary na dalekiej północy i Sri Lanki.

    Budda znajduje się w grze Tomb Raider II: Starring Lara Croft/The Dagger of Xian w poziomie Barkhang Monastery.

Harfa - symbol świata nadnaturalnego

 

    Harfa – jest symbolem świata nadnaturalnego, chwały boskiej, królestwa niebieskiego, modlitwy świętych, harmonii, kontemplacji, czułości, miłości, poezji, tańca, łagodności i uczty. Była popularnym instrumentem muzycznym w krajach śródziemnomorskich i bliskowschodnich. Rzadko używana w Grecji i Rzymie (w tych państwach większą rolę odgrywały liry i kitary). Zachowały się wyobrażenia harf w sztuce egipskiej i mezopotamskiej (z około 4000/3000 r.p.n.e.).

    Harfa znajduje się w grze Tomb Raider IV: The Last Revelation w poziomie The Lost Library. Jak dobrze pamiętamy: z gry dowiadujemy się, że Lara jest bardzo umuzykalniona.

Statua kota Gayera-Andersona

    Bastet – z mitologii egipskiej: prahistoryczna bogini płodności, która wiązana jest ze szczęściem, radością, zabawą i ciepłem słonecznym. Przedstawiana jest jako kotka lub kobieta z głową kotki z sistrum w prawej, a kolczykiem w lewej ręce. Pierwotnie bogini ta była opiekunką miasta Bubastis. Została jednym z głównych bóstw narodowych za czasów XII dynastii, około 935-730 p.n.e., gdy miasto Bubastis stało się stolicą Egiptu. Była ściśle powiązana z księżycem, gdyż uważano ją za siostrą i żonę boga Ra. Wszystkie koty były jej poświęcane. W mieście Bubastis znajdował się cmentarz kotów. Jej kult łączył się z radosnymi świętami rzecznymi oraz orgiami rytualnymi. Jej świątynia w Bubastis była celem licznych pielgrzymek.

Statua kota Gayera-Andersona:

    Figura przedstawiająca siedzącego kota wykonana z brązu, która kojarzona jest z boginią Bastet. Statua pochodzi z Egiptu, a jej powstanie datowane jest na ok. 600 r.p.n.e. Została nazwana na cześć majora Roberta Grenville’a Gayera-Andersona, który w roku 1939 posąg Muzeum Brytyjskiemu. Gayer-Anderson był miłośnikiem i kolekcjonerem kocich rzeźb, biżuterii i ceramiki. Jego dom, w którym znajdowała się jego kolekcja, obecnie jest jego muzeum.
    Statua ma srebrny ochronny pektorał, złote kolczyki oraz kolczyk w nosie. Skarabeusz znajdujący się na głowie i klatce piersiowej kota symbolizuje odrodzenie, Natomiast srebrne oko wedżatu  na klatce piersiowej przywołuje ochronę i uzdrowienie.
    Obecnie statua znajduje się w Muzeum Brytyjskim, a jego kopia w muzeum Gayera-Andersona.

    Statua kota Gayera-Andersona znajduje się w grze Tomb Raider I (1996) w poziomie City of Khamoon oraz w oficjalnym dodatku do tej części - Unfinished Business w poziomach Return to Egypt i Temple of the Cat. Przygoda egipska z dodatku przedstawia historię, skąd Lara posiada w swojej kolekcji statuę, która znajduje się w Croft Manor w sekretnym pomieszczeniu (Tomb Raider II).

Obsydian

    Obsydian – kwaśna skała wylewna stworzona ze szkliwa wulkanicznego. Występuje w kolorze szarym, oliwkowo brunatnym lub czarnym. Występuje na Węgrzech, Wyspach Liparyjskich, w Rosji (Kaukaz), USA. Już w czasach przedhistorycznych używany był do wyrobu narzędzi i broni. Obecnie wykorzystuje się go do wyrobu drobnych przedmiotów ozdobnych.

    W grze Lara Croft GO w dodatku The Shard of Life można znaleźć trzynaście sztuk obsydianu.

Portret Marii I Stuart - królowej Szkotów

 

    Maria I Stuart urodziła się 8 grudnia 1542 roku. Królową Szkotów stała się bardzo szybko, sześć dni po swoich narodzinach, po śmierci ojca - króla Jakuba V.
    Była pretendentką do objęcia tronu Anglii. Spiskowała przeciwko angielskiej królowej - Elżbiecie. Została oskarżona o zdradę i skazana na śmierć. Jej egzekucja została wykonana 8 lutego 1587 roku.

    Jej portret znajduje się w Croft Manor w grach Tomb Raider I (1996) oraz Tomb Raider II: Starring Lara Croft/The Dagger of Xian.

    Portret, który jest widoczny w grach, obecnie znajduje się w muzeum sztuki National Portrait Gallery w Londynie.

Koło dharmy - jeden z Ośmiu Pomyślnych Symboli buddyzmu

    Koło dharmy, lub Koło o ośmiu szprychach - jeden z Ośmiu Pomyślnych Symboli buddyzmu. Mówi się, że Budda po raz pierwszy wprawił Koło Prawa w ruch, kiedy zaczął nauczać. Osiem szprych w kole symbolizuje Szlachetną Ośmioraką Ścieżkę prowadzącą do oświecenia.
    Symbol ten często jest przedstawiany w budownictwie tybetańskim, ozdobach i w różnego rodzaju wyrobach z dwoma łaniami po obu stronach.

    Koło dharmy znajduje się w grze Tomb Raider II: Starring Lara Croft/The Dagger of Xian w poziomie Barkhang Monastery.

Mitologia Pacyfiku

    Mitologia Pacyfiku to barwny świat baśni, podań i wierzeń. Zaludniony jest przez wyjątkowy korowód bóstw, herosów, władców, ale też i zwykłych śmiertelników. Na obszarze Pacyfiku można wyodrębnić wiele odrębnych kultur. Można ująć: ile wysp na Pacyfiku, tyle odmian kulturowych. Świat mitologii tego rejonu jest barwny jak rafy koralowe i bujna przyroda wybrzeży. Ludzie tam mieszkający posługują się ponad tysiącem języków, a w każdym z nich stworzono mity. Istnieje niewiele książek opisujących najważniejsze podania i wierzenia Pacyfiku. Ale "niewiele" nie oznacza "brak". Trzeba dobrze szukać.
    Niewielki zespół poszukujący ciekawostek do każdej gry z serii Tomb Raider, przeszukał wiele pozycji książkowych. Tym artykułem chcę przybliżyć w choć najmniejszym stopniu elementy mitologii Pacyfiku, które z pewnością wypatrzyli twórcy trzeciej części przygód panny Croft.

KULT JASZCZURKI

    Wśród wielu kultów ludów Pacyfiku można wyodrębnić jeden - kult jaszczurki. Istnieje wielu bogów związanych z tym kultem. Oto przykłady:

- Tangaloa – często zmieniał się w jaszczurkę. Jego zwierzęca postać zwiastowała dobrą pogodę
- Moko (Tu-Te-W’ehiwehi) – „Wielka Jaszczurka”, czyli bóg-jaszczurka w mitologii wyspy Mangaia. Bóg ten był tylko w połowie człowiekiem, lecz jego potomstwo miało ludzkie kształty
- Whiro – maoryski bóg-jaszczurka, władca zmarłych. Rezyduje w mrocznym, zamglonym świecie podziemnym. Sprawca diabelskich myśli, które pojawiają się w umysłach ludzi

    Ciekawostka dodatkowa: na Wyspie Wielkanocnej funkcjonowało niegdyś stowarzyszenie ludzi-jaszczurek. Jego członkowie byli uczestnikami rytualnych tańców. Byli przystrojeni w naszyjniki z przypominającymi z kształtu w jaszczurki.

    Czy przypadkowo twórcy gry jeden z fabularnych artefaktów - Ora Dagger przedstawili jako jaszczurkę? Wątpię. Myślę, że pracownicy Core Design doczytali się o niejednym bogu-jaszczurce tworząc poziomy TR3 rozgrywające się na Pacyfiku.

BOGOWIE MITOLOGII PACYFIKU

    Jest ich wielu. W podaniach i wierzeniach można wyodrębnić bóstwa związane z przyrodą, płodnością, uprawą, łowami, etc. Tak jest w każdej mitologii: egipskiej, Azteków, Inków, etc. Jeśli porozglądamy się uważnie w poziomach pacyficznych (np. Coastal Village, Crash Site), to możemy wyodrębnić kilka bóstw z mitologii Pacyfiku:

- chmury – Ao/Ao Toto („światło”, przeciwieństwo Po – „noc”) – bóg chmur był bardzo istotną postacią dla polinezyjskich żeglarzy. Na Pacyfiku chmury nie są kojarzone z ciemnością, ale z blaskiem – porównywane są do kolumny światła. Na podstawie chmur na horyzoncie żeglarze określali bliskość stałego lądu. Ponadto byli w stanie przewidywać na ich podstawie opady.
- mgła – istnieją dwa bóstwa mgieł i oparów: Hau Maringi – sayn Uy, boga deszczu a także Kohu.
- niebo – w Polinezji bogiem nieba jest Rangi. Jest on też zarówno bogiem stwórcą.
- morze/ocean – Tangaroa – bóg oceanu w postaci wielkiej ryby. Jest ojcem wszystkich ryb.
- ogień (ahi) – boginią ognia na ziemi jest Hine-i-Tapeka, natomiast wulkanu i płynącej lawy – Pele.
- śmierć – istnieją dwa bóstwa. Jedno pochodzi z mitu maoryskiego: boginią śmierci jest Hine-Nui-Te-Po („Wielka Pani Nocy”), której nawet herosowi Maui nie udało się przechytrzyć. Zdradził go śmiech śpiewającego ptaka. On pierwszy umarł.
Inne źródła wskazują Maramę – boginię księżyca, która nie pozwala zmarłym powrócić do życia, jak czyni to księżyc. Jako ciekawostka –boginią świata pozagrobowego jest Merau.
- trzęsienie ziemi – ich bogiem jest samoański Mafui’e, a maoryski – Ruau-Moko. Ruau nigdy nie urodził się, stale przemieszcza się w łonie swej matki – Papy.
- ziemia – jej boginią jest Papa. Jest także boginią matką pozostającą w stałym miłosnym uścisku ze swoim mężem Rangi – bogiem nieba.

PUNA - KRÓL POLINEZYJSKI

    Puna – król polinezyjski. Z władcą tym wiąże się przypowieść o jednym z herosów wczesnej mitologii hawajskiej – Moikeha (syn Muliele Alii, króla Oahu).
    Moikeha miał niewielkie szanse na objęcie tronu po swym ojcu. Postanowił wyruszyć w daleką podróż w poszukiwaniu swojego miejsca na ziemi. W swej wyprawie dotarł na Raiateę (Wyspy Towarzystwa). Spotkał tam La’a Maomao – starego astrologa. Okazało się, że jest w istocie bogiem wiatrów.
    W powrocie na Hawaje, Moikeha postanowił zatrzymać się na wyspie Kaua’i, gdzie odbywały się wielkie zawody żeglarskie ustanowione przez króla Punę. Nagrodą była ręka córki jedynaczki Puny – księżniczki Ho’o Ipo.
    Celem zawodów żeglarskich była wyspa Kaula, oddalona o 100 mil. Czekał na niej jeden z dowódców króla. Miał on wręczyć zwycięzcy kunsztowną ozdobę. Zawodnik miał powrócić z powrotem z trofeum, które miał wręczyć księżniczce.
Zawodników było wielu. Nawigatorem Moihehy był sam bóg wiatrów. Zamknął on wszystkie wiatry w dużej tykwie. Gdy inne łodzie zastygły nieruchomo na pełnym morzu, żagiel Maoikehy wydymał sprzyjający wiatr uwolniony przez La’a Maomao. Heros wygrał i ofiarował księżniczce trofeum, która zaakceptowała go jako narzeczonego.
    Kiedy król Puna zmarł, Moikeha został władcą Kaua’i. Jego żona – Ho’o Ipo urodziła herosowi siedmiu synów.

Gladiatorzy

 

    Gladiatorzy (z łac. l. poj. gladiator od gladius ‘miecz’)– w starożytnym Rzymie: zawodnicy walczący publicznie między sobą lub ze zwierzętami. Uzbrojeni byli w miecz i tarczę, sieć i trójząb albo w lasso. Zwyczaj ten został zapożyczony od Etrusków i wprowadzony w 264 r. p. n. e. do Rzymu. Rozpowszechniony został w całym imperium, prócz Grecji. Gladiatorzy byli wybierani spośród niewolników, jeńców wojennych, skazańców i ubogich wolnych. Ćwiczyli w specjalnych szkołach utrzymywanych przez cesarzy, bogatych Rzymian lub lanistów (instruktorów). Igrzyska gladiatorów z początku odbywały się na placach publicznych, od końca I wieku p. n. e. – w amfiteatrach i cyrkach. Walki odbywały się pieszo i konno, parami lub oddziałami.
    Walki gladiatorów rozpowszechniły się pod koniec republiki. W okresie cesarstwa stały się ulubionym widowiskiem Rzymian. Przeciwko okrucieństwu walk byli chrześcijanie. Oficjalnie zostały zniesione przez Konstatntyna (początek IV wieku). Zakazane natomiast zostały przez Honoriusza (IV/V wiek).
Ciekawostka: gdy w Rzymie wprowadzano walki gladiatorów, walczyły ze sobą tylko 3 pary. Za panowania Juliusza Cezara – 320 par, natomiast za Trajana – 5000.

    Gladiatorzy występują jako bossowie w grze Tomb Raider V: Chronicles w poziomach Trajan's Markets i The Colosseum. Dodatkowo są też zwykłymi przeciwnikami w poziomie The Colosseum. Atakują Larę np. w parze z lwem.

Laska Asklepiosa - część loga na sztandarach (TR5 - The Colosseum)

 

    Laska Asklepiosa – atrybut grecko-rzymskiego boga sztuki lekarskiej – Asklepiosa/Eskulapa. Laska jest opleciona przez węża – te dwa elementy do dzisiejszego dnia oznaczają medycynę. Symbol pierwotnie przedstawiał oba elementy oddzielnie.
Czemu są jednak połączone oba elementy? Węże zrzucają skórę, wychodząc z niej „odrodzone”. W wielu kulturach fakt ten symbolizuje duchowe uzdrowienie.

    Laska Asklepiosa jest częścią loga widocznego na sztandarach w grze Tomb Raider V: Chronicles w poziomie The Colosseum.

Jaszczurka w starożytnym Egipcie

 

    W starożytnym Egipcie nierozłączny emblemat upału i płodności. Pomimo łudzącego podobieństwa do krokodyla, jaszczurka budziła sympatię – przez swą miłość do Słońca, które było czczone przez Egipcjan.

    Jaszczurka widoczna jest w grze Tomb Raider IV: The Last Revelation na jednej z cutscenek.

Rubin

 

    Rubin – minerał, odmiana korundu. Ceniony kamień szlachetny. Tworzy przezroczyste kryształy w kolorze ciemnoczerwonym, niekiedy w purpurowo czerwonym lub jasnomalinowym. Jego główne złoża znajdują się w Birmie, w okolicach Bangkoku, Australii, na Cejlonie, w USA, Afganistanie. Od najdawniejszych czasów rubiny używane są do wyrobów jubilerskich i złotniczych. Najbardziej popularne były w Grecji w okresie hellenistycznym, w Bizancjum, w Europie we wczesnym średniowieczu, a także w czasach baroku. Znajdują też zastosowanie w przemyśle przyrządów precyzyjnych (m.in. w zegarkach jako kamienie łożyskowe). Wykorzystywane są w laserach.

    Rubiny można znaleźć w grze Lara Croft GO w rozdziale 4 - The Maze of Spirits. Znajduje się w nim siedemnaście rubinów. Minerał ten widoczny jest również w odcinku Complicated Woman w serialu animowanym Tomb Raider Re\Visioned.